امام رضا عليه‏السلام نيز فرمود: در اين روز به يكديگر تبريك و تهنيت بگوييد و هرگاه برادر مؤمن خود را ملاقات كرديد، بگوييد: الحمد لله الذی جعلنا من المتمسکین بولایة علی بن ابی طالب. سپاس خدايى را كه ما را از تمسك كنندگان به ولايت امير مؤمنان على عليه‏السلام قرار داده است.

امام صادق سلام الله ‏علیه مى‏فرماید: «ان یوم غدیر خم بین الفطر و الاضحى و الجمعه كالقمر بین الكواكب» روزعید غدیر خم در میان سه عید فطر و قربان و جمعه، مانند درخشندگى ماه در میان ‏ستارگان است.
محب الدین طبرى از علماى بزرگ اهل سنت نقل مى‏كند كه رسول خدا صلوات الله علیه فرمود: در روز قیامت كه خداوند تمام مردم را جمع مى‏كند و صراط بر پل دوزخ زده مى‏شود، هیچ كس از آن نمى‏گذرد جز كسى كه با ولایت على ابن ابى‏طالب، گذرنامه برائت از جهنم را داشته باشد.
در سال دهم هجرت، رسول خدا صلی‏الله‏ علیه‏ و‏آله به حج رفت و احکام آن را به مردم آموزش داد. به هنگام بازگشت از مکه، در استراحتگاه جُحفه و در غدیر خم، به امر خدا مردمان را گرد آورد و در آن مجمع سترگ، امام علی علیه السلام را به جانشینی خود به آنان شناساند و فرمود: من کنت مولاه فهذا علی مولاه هر کس من مولای اویم، علی مولای اوست.

تاج ولایت
پیامبر صلی‏الله‏ علیه‏ و‏آله در غدیر خم عمامه خود را، که «سحاب» نام داشت، به عنوان تاج افتخار بر سر امیرالمؤمنین علیه السلام قرار دادند و انتهای عمامه را بر دوش آن حضرت آویختند و فرمودند "عمامه تاج عرب است "

غدیرخلاصه مکتب وحی
غدیر عصاره و نتیجه خلقت و چکیده تمام ادیان الهی و خلاصه مکتب وحی و واقعه‏ای به بلندای تاریخ است. این نام مقدس، عنوان عقیده ما و اساس دین است. غدیر ثمره نبوت و میوه رسالت است غدیر تعیین کننده خط‏ مشی مسلمانان تا آخرین روز دنیاست. غدير دريايى از معارف است که فقه، فرهنگ، كلام، اخلاق و تفسير، همه را دارد؛ ولى دريغ كه گوهرهايش تا كنون استخراج نشده است، هر چند دستان سخاوتمند امواج غدير گاه دانه‏هاى گرانبهايى را به ساحل‏نشينانش ارزانى داشته است. غدیر ماجرایی سرنوشت‏ساز است که «خطبه غدیر» شاخص‏ترین و زنده‏ترین سند آن است.
غدیر؛ تداوم خط نبوت
واقعه غدیر خم که در آخرین سال زندگی رسول گرامی اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله رخ داد و در آن علی علیه السلام به جانشینی آن حضرت صلی‏الله‏علیه‏و‏آله برگزیده شد، حادثه‏ای تاریخی نیست که در کنار دیگر وقایع بدان نگریسته شود. غدیر تنها نام یک سرزمین نیست؛ یک تفکر است. غدیر، نشانه و رمزی است که از تداوم خط نبوت خبر می‏دهد. غدیر، نقطه تلاقی کاروان رسالت با طلایه‏داران امامت است. آری، غدیر خم یک سرزمین نیست؛ چشمه‏ای است که تا پایان هستی می‏جوشد؛ کوثری است که فنا برنمی‏دارد؛ و افقی است بی‏کرانه و خورشیدی است عالم‏تاب.

حقیقت و پیام غدیر
داستان غدیر از عظمت و ضرورت ولایت و ریشه‏ای بودن این مسئله خبر می‏دهد. رسول صلی‏الله‏علیه‏ و‏آله در آن هنگام و در زیر آن آفتاب سوزان. آن همه جمعیت را برای چه نگه می‏دارد و چه پیامی برایشان دارد.
این پیام اساسی‏ترین پیام دین او بود و به راستی رسول صلی‏الله‏علیه‏و‏آله بر عظمت و ضرورت آن واقف بود، که مردم را در آن گرمای سوزان نگه داشت و رسالت آسمانی خویش را به مسلمانان ابلاغ فرمود.
حقیقت غدیر و حقیقت این نصب چیسست که این قدر حایز اهمیت است ؟ این مسئله ابعاد گوناگونی دارد یکی همین مسئله است که اداره ی امور بشر یک امر الهی است و بشری نیست و با همه مسایل دیگر انسان تفاوت دارد چرا که هدف از خلقت بشر رسیدن به خداست وغدیر در این راستا تعریف می شود.
در این ماجرا، نصب حاکم، مسئله مهمی است که پیام غدیر است. چرا باید این پیام روشن را که پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم ) موسس اسلام – به همه مسلمین داده است به فراموشی بسپاریم. همانگونه که پیامبر اکرم فرمودند: مسلمانها دین را از اساس زندگی و از مساله حکومت – که پایه زندگی فردی و اجتماعی است – جدا نکنید و آن را به گوشه خلوت خانه ها و ذهنها و مسایل روحی منحصر نکنید و به انزوا نیندازید.
اساس زندگی بشر که بر پایه حکومت است ، امری است که متوجه به دین میباشد و مسئوولیتی است که بر دوش دین است و دین باید این کار را انجام بدهد. مسئله غدیر فقط از این جهت شرافت ندارد که در آن شخصی مثل امیر المومنین ( علیه الصلوه و السلام ) که همطراز او در عالم وجود کسی نیست به حکومت و خلافت و ولایت منصوب شده است علاوه بر این جهت مهم دیگری در غدیر هست که آن عبارت از اصل مسئله ولایت است، معنای ویژه ای که در مساله ولایت در اسلام وجود دارد.

فرازی از خطبه غدیر خم
ای مردمان! نماز را به پای دارید ، زکات مال خود را ادا کنید، آنچنان که خداوند به شما امرکرده است. پس اگر مدتی بر شما گذشت و در انجام دستورات الهی کوتاهی نمودید، یا فراموش کردید، علی در میان شما و صاحب امر شما است و احکام الهی را برای شما بیان میکند. او امامی است که خداوند او را بعد از من برای هدایت شما منصوب فرموده و جانشین من قرار داده است .او کسی است که هر چه از او بپرسید جواب خواهد داد و آنچه را که نمی دانید به شما تعلیم خواهد داد. شما باید بدانید و آگاه باشید که تمام احکام را از حلال و حرام نمیتوان در یک مجلس برای شما بیان نمود زیرا تعداد آنها بیش از حد احصا است. پس چگونه ممکن است من برای شما در اینجا هر چه حلال و حرام است بیان کنم ؟ لذا مامور شدم از طرف خداوند متعال تا از شما برای علی به عنوان وصی و جانشین بعد از خودم بیعت بگیرم و پیشوایان بعد از او را که فرزندان من و از نسل او می باشند به شما معرفی کنم. پیشوایانی که آخر آنها قائم آل محمد (صلی الله علیه و آله و سلم ) مهدی است و در میان مردم به حق حکم خواهد کرد و تا روز قیامت وضع بدین منوال خواهد بود.
دکتر محمد طاهر یعقوبی عضو هیئت علمی دانشگاه

* عضو هیئت علمی دانشگاه